
Skłonności genetyczne do powstawania chorób nowotworowych
Medycyna, Zdrowie 31 sierpnia 2017,Nowotwory rozwijają się w wyniku uszkodzeń genetycznych. W większości powstawanie tych uszkodzeń warunkowane jest przez czynniki, z którymi człowiek styka się w związku z tym, jak żyje. Są nimi np. dym papierosowy albo zbyt duże ilości czerwonego mięsa w diecie. Niektóre mutacje w genach mogą być jednak przekazywane kolejnym pokoleniom, zwiększając ryzyko zachorowania. Co możemy zrobić z tą wiedzą?
Dziedziczne obciążenie dotyczy ok. 5 proc. wszystkich nowotworów, ale dla niektórych z nich odsetek ten może być znacznie wyższy – aż po 30 proc. w przypadku raka piersi. Rak jajnika, prostaty, jelita grubego, nerki i płuc to kolejne nowotwory, których ryzyko wystąpienia rośnie, jeśli w rodzinie zdarzały się wcześniej takie przypadki. Gdy mamy wiedzę na temat ich pojawienia się u naszych najbliższych, warto poddać się testom genetycznym, które określą, czy jesteśmy szczególnie narażeni. Testy takie przeprowadzają m.in. specjalistyczne gabinety lekarskie Sofimed w Krakowie.
Jak zdrowie najbliższych?
Pierwszym etapem jest szczegółowy wywiad rodzinny, na podstawie którego zlecane są badania pod kątem konkretnego typu nowotworu. Badania przeprowadzone w celu wykrycia wszystkich możliwych mutacji byłyby zbyt kosztowne i czasochłonne. Ale jeśli więcej niż jedna osoba w rodzinie chorowała np. na raka jelita grubego, jeśli występował on w różnych pokoleniach i rozpoznano go w młodym wieku – są to ważne przesłanki, aby wykonać testy w kierunku właśnie tego schorzenia.
Profilaktyka
Najskuteczniejsze leczenie raka przebiega wtedy, gdy zostanie on odpowiednio wcześnie wykryty, niezależnie od tego, czy wywołały go czynniki genetyczne, czy środowiskowe. Jeśli testy wykażą, że znajdujemy się w grupie podwyższonego ryzyka, jest to dla nas sygnał, aby badania profilaktyczne rozpocząć wcześniej, niż to zaleca się większości ludzi, a także aby przeprowadzać je częściej. Czasami, o ile to możliwe, prewencyjnie usuwa się zagrożone narządy, żeby nie na pewno nie doszło do rozwoju choroby.
Inne czynniki ryzyka
Aby doszło do niekontrolowanego podziału komórek, nie wystarczy jeden uszkodzony gen. Potrzeba jeszcze zaburzeń w genach odpowiedzialnych za ten podział, a także w tych, których zadaniem jest bieżąca naprawa uszkadzanego różnymi czynnikami DNA. Zła wiadomość z tego wynikająca jest taka, że z wiekiem organizm przestaje „nadążać” za regeneracją komórek i stąd właśnie zwiększona zachorowalność na raka wśród osób starszych. Ale jest też dobra wiadomość: prowadząc zdrowy tryb życia, możemy ograniczyć ryzyko uszkodzeń w kodzie genetycznym, a tym samym – ryzyko wystąpienia nowotworu.
Gdy wyniki są dobre
Ponieważ jednak wpływa na nie wiele czynników, optymistyczny wynik badania nie oznacza jeszcze, że na pewno na danego raka nie zachorujemy. Jeśli bowiem nawet nie mamy obciążenia genetycznego predysponującego nas do zapadnięcia na nowotwór płuca, to wypalanie paczki papierosów dziennie przez kilka lat raczej sprawi, że choroba ta nas nie ominie. Pomyślny wynik testów genetycznych nie zwalnia nas też z obowiązku poddawania się regularnym badaniom kontrolnym, takim jak cytologia, mammografia czy kolonoskopia.
Dodaj komentarz